Alphen aan den Rijn

De brug over de Oude Rijn bij het Alphense Gouwsluis was een van de uitzonderlijke exemplaren. Niet direct vanwege haar omvang. Het was weliswaar een voor HESM-begrippen imposant bouwwerk, met twee vakwerkgedeeltes en een draaideel, maar de brug over de Ringvaart bij Aalsmeer was hoger en langer. Wat die brug, en alle overige bruggen van de Haarlemmermeerlijnen niet hadden, had de brug bij Gouwsluis echter wel: een voetpad. De spoorwegmaatschappij voelde er in het algemeen helemaal niets voor om ‘burgers’ gebruik te laten maken van haar bruggen. Het waren spoorbruggen en dus mochten er alleen treinen over heen. Voetgangers, fietsers, automobilisten en ander volk hadden er niets te zoeken. Hoewel omwonenden in sommige plaatsen de HESM werkelijk smeekten om de brug ook voor hen open te stellen, ging de maatschappij daar nooit op in. Behalve dus in Alphen aan den Rijn. Station Gouwsluis lag zo ver verwijderd van andere bruggen dat de spoorwegmaatschappij deze geste wel wilde maken. Anders moesten de bewoners van de zuidelijke oever van de Rijn enorme omwegen maken. Of ze moesten naar Aarlanderveen lopen, wat voor veel Alphenaren zo ongeveer het einde van de wereld was.Heel veel stelde dit ‘openbare’ gedeelte van de brug niet voor. Het was een eenvoudig, smal voetpad aan de westkant van de spoorbrug. ‘Alleen toegang voor voetgangers en vee’ meldde een bord bij de oprit. Maar hoe nauw het ook was, het was een prima verbinding over de Oude Rijn. Al gauw trok niemand zich meer iets aan van het gebodsbord bij de brug en persten zich ook andere weggebruikers dan wandelaars en koeien zich over het pad. Het werd er zo vaak druk de gemeente Alphen aan den Rijn het in 1928 de spuigaten vond uit lopen. Ze vroeg de provincie, die verantwoordelijk was voor het verkeer over de brug, om net als vroeger weer alleen voetgangers toe te laten. Het provinciebestuur onderzocht de zaak grondig en concludeerde volgens de Nieuwe Rotterdamsche Courant dat ‘rijwielen en autorijwielen’ wel een ommetje konden maken. Ze waren niet meer welkom op de brug.Zeven jaar later moesten ook de voetgangers en het vee uitkijken naar een andere manier om de Rijn over te steken. Na de sluiting van de Haarlemmermeerlijnen werd de spoorbrug permanent open gezet zodat het scheepvaartverkeer er geen last van had. De Alphenaren baalden er stevig van. Sommigen zochten naar andere wegen om het water over te komen. Dagblad Het Vaderland pikte bijvoorbeeld het gerucht op dat enige bewoners met het plan speelden om een vergunning voor een voetveer aan te vragen. De meesten wilden echter gewoon hun brug terug.Bijna een jaar na de sluiting deed een aantal bewoners van de Steekterweg en de Kortsteeksterweg een officieel verzoek aan hun gemeente om de brug weer open te stellen. Voor hun scholen, kerken en verenigingen waren ze aangewezen op de andere oever, waardoor ze zich voortdurend moesten laten over varen. De bewoners vermoedden wel dat de kosten voor het bemannen van de brug wel eens een probleem zouden kunnen zijn. Maar, zo stelden ze voor, kon de gemeente er dan geen werkverschaffingsproject van maken? Het gemeentebestuur van Alphen aan den Rijn, de beroerdste niet, wendde zich tot de Nederlandsche Spoorwegen met de vraag of er iets geregeld kon worden. De NS antwoordden enkele maanden later dat ze er geen bezwaar tegen hadden, onder de voorwaarde dat de gemeente alle kosten voor verlichting, bewaking, bediening en onderhoud voor haar rekening nam. Verder wilden de spoorwegen een vaste vergoeding van tien gulden per week voor het gebruik van de oeververbinding en eisten zij dat Alphen alle verantwoordelijkheid op zich nam voor schade of problemen op en rond de brug.Dat was de gemeente te gortig. Volgens De Rijnbode van 23 april 1937 zagen burgemeester en wethouders ‘door zulke bezwarende voorwaarden’ van de NS geen andere weg dan het verzoek van de bewoners van Steekterweg en Kortsteekterweg af te wijzen. Met de brug zelf was het daarna snel gedaan. De Rijnbode meldde twee jaar later, op 21 juli 1939, dat de oude spoorbrug was verkocht aan het sloopbedrijf Gebr. De Boer uit Oostzaan. Diezelfde dag nog begonnen ze met afbreken. ,,De brug, waarvan men hoopte dat ze nog eens voor het voetgangersverkeer tusschen de beide Rijnoevers zou worden opengesteld, zal binnenkort geheel verdwenen zijn’’, schrijft de krant.