Appingedam

De eerste fabriekshal van de Brons Motorenfabriek in Apingedam omstreeks 1910. - Jan Brons werd op 20 januari 1865 geboren in Wagenborgen, van zijn vader leerde hij timmeren en metselen maar hij had meer belangstelling voor het ontwerpen en bouwen van machines. In 1903 deed hij een ontdekking die hem over de hele wereld bekend zou maken, hij maakte een motor die zonder brandstofpomp en verstuiver op diesel of gasolie kon draaien, de beroemde Bronsmotor. Brons had zich inmiddels in Farmsum gevestigd maar had daar te weinig ruimte. De vraag naar de motor waar patent op was verleend was zo groot, dat besloten werd om in Appingedam aan het Damsterdiep een nieuwe fabriek te bouwen. De financiën hiervoor kon Brons echter alleen niet opbrengen maar dankzij steun van de Damster notabel D. Bonthuis Tonkes kon in 1906 een NV worden opgericht en met de bouw van de fabriek worden begonnen. Op 1 april 1907 ging de fabriek met 47 man personeel open.Tot 1933 werden de originele Bronsmotoren in diverse types geproduceerd, daarna werd overgegaan op motoren met directe inspuiting.De motoren werden het meest gebruikt in kustvaarders, binnenschepen en gemalen. In het Museum Gemaal Cremer in Termunterzijl staat nog een werkende Brons motor van het type 6 GV-E, 2 taks diesel met 600 pk.In 1989 werd Bronsmotoren overgenomen door Waukesha waarna in 2004 het bedrijf dicht ging.